Aktywność fizyczna i wpływ ćwiczeń na zdrowie. Trening jako narzędzie budowania pewności siebie i dobrego samopoczucia

Wysiłek fizyczny obok prawidłowego żywienia stanowi ważny czynnik wpływający na kondycję zdrowotną człowieka. Sama zdolność do wysiłku jest jednym z głównych czynników odpowiadających za możliwość utrzymania wysokiej jakości życia. Aktywność fizyczna jest definiowana jako ruch ciała odbywający się za sprawą czynności skurczowej mięśni szkieletowych [1].

Aktywność fizyczna jest składową całkowitego zapotrzebowania energetycznego człowieka i w zależności od intensywności wysiłku zwiększa dobowe zapotrzebowanie energetyczne przeciętnie od 15 do 30% [2]. Codzienny, umiarkowany wysiłek fizyczny wywołuje szereg korzyści zdrowotnych: powoduje zwiększenie masy mięśniowej i kostnej, poprawia wrażliwość insulinową, obniża spoczynkowe i wysiłkowe ciśnienie tętnicze, stanowi prewencję w chorobach układu sercowo-naczyniowego oraz korzystnie wpływa na kondycję psychiczną [1, 3].

Badania kliniczne wykazały, że podejmowana regularnie aktywność fizyczna ma bezpośredni wpływ na stan układu sercowo-naczyniowego [4]. Jednym z parametrów określającym kondycję układu krążenia jest ciśnienie tętnicze krwi. Norma dla ciśnienia skurczowego mieści się w poniżej 120 mm Hg, natomiast dla ciśnienia rozkurczowego wartość nie powinna przekraczać 90 mm Hg [5].
W ocenie Światowej Organizacji Zdrowia (skrót: WHO) choroby sercowo-naczyniowe są najczęstszymi chorobami krajów uprzemysłowionych, a wysiłek fizyczny stanowi jeden z najważniejszych elementów terapii niefarmakologicznej [6].
Najnowsze badania przeprowadzone przez WHO dowodzą, że brak aktywności fizycznej u ludzi wpływa w 6% na występowanie choroby niedokrwiennej serca, zwiększa ryzyko choroby cukrzycy o 7%, a częstotliwość zapadalności na chorobę raka piersi i raka jelita grubego siedzący tryb życia zwiększa o 10% [6].
Regularna aktywność fizyczna to jeden z najbardziej znaczących dla zdrowia i jakości życia wyborów życiowych wpływających na jego długość i jakość [4].

Zarówno wśród zawodowych sportowców, sportowców amatorów czy osób ćwiczących rekreacyjnie istnieje pragnienie utrzymywania niskiego poziomu tkanki tłuszczowej. Cel szczupłej i wysportowanej sylwetki jest często motywatorem do podjęcia regularnych ćwiczeń fizycznych [7]. To, jak postrzegamy własne ciało ma swoje odbicie we wszystkich sferach życia. Osoby z pozytywnym stosunkiem do własnej osoby i sylwetki cechują się równowagą oraz wiarą we własną sprawczość w życiu. Osoby o niskiej samoocenie są mniej pewne siebie a przy tym wrażliwe na krytykę i osądy ze strony innych.
Poczucie własnej wartości w dużej mierze wynika z postrzegania własnego ciała, które współcześnie odgrywa ważną rolę w każdej dziedzinie życia [8]. Wiarę w siebie można budować za pomocą aktywności fizycznej. Wskazuje się, że osoby regularnie uprawiające aktywność fizyczną podnoszą poczucie własnej wartości i poprawiają odporność psychiczną. Wysiłek fizyczny pozwala rozładować napięcie psychiczne oraz wzmaga wydzielanie endorfin, odpowiadających za poprawę samopoczucia [9]. Aktywność fizyczna może być środkiem do poprawy jakości życia poprzez zwiększenie globalnej samooceny. Zbiór badań zebranych przez Fox K. sugeruje, że umiarkowane, regularne ćwiczenia powinny być traktowane jako realne sposoby leczenia depresji i stanów lękowych oraz poprawa samopoczucia psychicznego wśród ogółu społeczeństwa. Znaczenie aktywności fizycznej w poprawie samopoczucia jest powszechnie uznane [10].

P O D S U M O W A N I E
Regularne ćwiczenia utrzymują sprawność fizyczną i zdrowie całego organizmu, pomagają w utrzymaniu właściwej masy ciała oraz zmniejszają ryzyko chorób cywilizacyjnych. Odpowiednia aktywność fizyczna w połączeniu ze zdrową dietą może być skutecznym narzędziem budowania wysokiej jakości życia. Regularny trening poprawia samopoczucie oraz jest sposobem nabrania pewności siebie i życiowej siły sprawczej, tak ważnej w każdej dziedzinie życia.

Zdrowo pozdrawiam,

Monika

Bibliografia:
[1] Górski J. (red.): Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego, Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
[2] Poniewierka E. (red.): Dietetyka kliniczna, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław 2016.
[3] Plewa M., Markiewicz A.: Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu otyłości, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2006, tom 2, nr 1, s. 30–37.
[4] Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. (red): Normy Żywienia Człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
[5] Standardy Postępowania Dietetycznego w Kardiologii. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2016, Protokół dostępu: https://ptd.org.pl/sites/default/files/standardy_kardio_27_09_final.pdf [pobrano 23.10.2018].
[6] Żarski T., Gorący A.: Aktywność fizyczna w zapobieganiu chorobom układu krążenia (ChUK), Aktywność Fizyczna i Zdrowie, 12:1-9, 2017.
[7] Zydek G., Michalczyk M., Zając A. (red.): Nowe trendy w żywieniu i suplementacji osób aktywnych fizycznie, Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, Katowice 2017.
[8] Ogińska-Bulik M.: Wiem, co jem? Psychologia nadmiernego jedzenia i odchudzania się, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
[9] Gruszczyńska M., Skorupa P.: Aktywność fizyczna a jakość życia i samoocena, Probl Hig Epidemiol 2018, 99(1): 69-73.
[10] Fox K.: The influence of physical activity on mental well-being, Public Health Nutrition, 2(3a), 411– 418.