Dietoterapia insulinooporności

Tytuł jest znaczący, ponieważ chciałabym podkreślić, że insulinooporność można „ujarzmić” i to właśnie dietoterapia jest pierwszym krokiem ku zdrowiu.

Insulinooporność to stan zaburzonej homeostazy glukozy, polegający na zmniejszeniu wrażliwości tkanek docelowych na insulinę, pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia w surowicy krwi. Insulinooporność może mieć postać obwodową lub wątrobową. Obwodowa insulinooporność rozwija się w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej. Postać ta objawia się upośledzeniem wychwytu i utylizacji glukozy przez mięśnie szkieletowe oraz nasileniem lipolizy w tkance tłuszczowej i w następstwie tego zwiększonym uwalnianiem wolnych kwasów tłuszczowych. Insulinooporność wątrobowa dotyczy hepatocytów (komórek wątroby), powoduje niekontrolowane nasilenie wątrobowej glikogenolizy i glukoneogenezy oraz wytwarzanie frakcji VLDL cholesterolu i triglicerydów.

Co powoduje insulinooporność?

Jest kilka przyczyn rozwoju zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Przede wszystkim należy wskazać na otyłość i nadwagę. U osób otyłych występuje nadmierne nagromadzenie wolnych kwasów tłuszczowych w komórkach, które hamują pobieranie glukozy. Powoduje to nieprawidłowe funkcjonowanie szlaków sygnałowych gospodarki węglowodanowej. Samo zwiększone spożycie węglowodanów szybko wchłanialnych, o wysokim indeksie glikemicznym może być przyczyną rozwoju zaburzeń gospodarki węglowodanowej. Dieta bogata w cukry proste (przemysłowe słodycze, wyroby cukiernicze, oczyszczone produkty zbożowe, słodzony nabiał), kwasy tłuszczowe trans (fast foody, chipsy i słone przekąski) oraz niedostateczna aktywność fizyczna stanowią zalążek choroby. Stopień uwrażliwienia komórek jest również uwarunkowany genetycznie oraz zaburzenia gospodarki węglowodanowej towarzyszą np. zespołowi policystycznych jajników.

Jak zbadać insulinooporność?

Najprostszą metodą oceny insulinooporności to określenie wielkości ilorazu stężenia insuliny i glukozy w surowicy krwi. Najprościej mówiąc, wykonujemy oznaczenie glukozy (mg/dl) i insuliny (mU/ml), na podstawie których obliczamy współczynnik insulinooporności według wzoru HOMA (Homeostatic Model Assessment). Wskaźniki HOMA dostępne są w Internecie razem z interpretacją wyniku.

Postępowanie terapeutyczne

Leczenie insulinooporności bazuje na dwóch filarach: indywidualnie zaplanowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna.

Dietoterapia powinna być opracowana indywidualnie, dopasowana do aktualnego stanu zdrowia, wyników laboratoryjnych oraz stylu życia. Natomiast istnieją zasady, które poprawią insulinowrażliwość u większości osób:

1. Pij wodę (1,5 – 2 litry dziennie) oraz korzystne dla zdrowia herbaty ziołowe, takie jak zielona, biała i czerwona herbata, ziele morwy białej, czystek, pokrzywa, skrzyp. Całkowicie zrezygnuj z napojów i soków owocowych, nawet tych 100%, ponieważ cukier owocowy bardzo szybko podnosi stężenie glukozy. W odstawkę idzie również alkohol.
2. Wybieraj produkty z niskim indeksem glikemicznym i ładunkiem glikemicznym. Swoją dietę komponuj z niskoprzetworzonych produktów.
3. Niech podstawą Twojego jadłospisu będą warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe (gruboziarniste kasze np. pęczak, ryż brązowy, kasza gryczana, płatki owsiane zwykłe lub górskie, makarony razowe). Nieocenionym źródłem białka dla insulinoopornych będą nasiona roślin strączkowych. Wybieraj również chude gatunki mięs, półtłusty nabiał, orzechy, nasiona i pestki.
4. Redukcja masy ciała to pewnik, który u każdego przyniesie rezultaty. Często wystarczy kilka kilogramów, aby znacząco wpłynąć na wrażliwość insulinową i poprawić gospodarkę cukrową.
5. Nie jedz posiłków składających się z samych owoców. Jedz je w towarzystwie białek czy tłuszczów. Nie poleca się owoców suszonych, ponieważ cukry w nich zawarte są bardzo skoncentrowane.
6. Produkty z wysokim indeksem glikemicznym łącz z produktami o niskim indeksie glikemicznym oraz błonnikiem.
7. Unikaj rozdrabniania, staraj się nie przegotowywać potraw.
8. Zjadaj minimum dwie porcje ryb tygodniowo.
9. Obowiązkowo suplementuj witaminę D – najlepiej sprawdzić jej poziom w laboratorium i adekwatnie do jej poziomu dopasować właściwą dawkę.
10. Jedz regularnie i nie doprowadzaj do przejedzenia czy silnego uczucia głodu. W insulinooporności zaleca się 3 – 4 posiłków w ciągu dnia i nie podjadania pomiędzy nimi.

Podsumowanie

Odpowiednia dieta oraz regularna aktywność fizyczna połączona z odpowiednią ilością snu i odstawieniem używek to najlepsze, co można dla siebie zrobić. Czasem konieczne jest wspomaganie farmakologiczne, nie mniej w mojej praktyce klinicznej dietoterapia pozwala osiągnąć zadowalające efekty – poprawę parametrów krwi, obniżenie masy ciała, poprawienie samopoczucia, jakości życia i zdrowia. Warto wziąć swoje zdrowe we własne ręce, bo rozwiązania istnieją!

Zdrowo pozdrawiam,
Monika

POLECAMY E-BOOKA

„Pokonaj insulinooporność
– życzliwy poradnik”

Sprawdź e-booka, który pomoże Ci odzyskać radość z życia i schudnąć. 

SPRAWDZAM E-BOOKA!

Bibliografia:

1. Poniewierka E. (red.): Dietetyka kliniczna, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław 2016.
2. Gawęcki J., Grzymisławski M. (red.): Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
3. Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D.: Dietoterpia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
4. Poniewierka E. (red.): Dietetyka oparta na dowodach, wyd. MedPharm Polska, Wrocław 2016.
5. Notatki własne ze studiów.