Zalecenia żywieniowe dla pacjentów po resekcji trzustki

Trzustka jest jednym z najważniejszych narządów układu pokarmowego i jej częściowa lub całkowita resekcja wiąże się z wieloma dysfunkcjami w organizmie. Upośledzone trawienie w związku z niedostatecznym wydzielaniem enzymów trawiennych oraz zmniejszone wchłanianie składników odżywczych jest najbardziej zagrażającą dysfunkcją organizmu.

Pacjent poddany zabiegowi usunięcia trzustki powinien być przygotowany na wszelkie trudności występujące po operacji. Przede wszystkim powinien być objęty opieką dietetyczną z powodu cukrzycy oraz przewlekłej biegunki, które są następstwem chirurgicznego usunięcia narządu. Po spożyciu posiłku pacjent będzie narażony na hiperglikemię, natomiast w czasie snu występuje ryzyko hipoglikemii. Protokół postępowania ma na celu pomóc pacjentowi w rekonwalescencji oraz poprawić jakoś życia.

Dietoterapia

Dietoterapię pooperacyjną rozpoczyna dieta płynna, kolejno dieta płynna wzmocniona, następnie dieta na bazie kleików, kończąc dietą łatwostrawną niskotłuszczową i ubogoresztkową. Zaleca się, aby pacjent spożywał 5 do 6 małych objętościowo posiłków, jedzonych w równych odstępach czasowych (mniej więcej co 2 – 3 godziny). Jako ostatni posiłek należy uwzględnić przekąskę przed snem, która zabezpieczy przed hipoglikemią nocną.

Posiłki powinny być przygotowane na bieżąco i podawane od razu po przyrządzeniu. Nie zaleca się przechowywać i odgrzewać posiłków z powodu ryzyka zakażeń bakteryjnych. W trakcie posiłków nie poleca się spożywać płynów, a temperatura posiłków powina być dobrana w taki sposób, aby nie dopuścić do dolegliwości bólowych.

Dieta pacjenta powinna zawierać wszystkie makroskładniki w odpowiednich proporcjach. Węglowodany powinny znaleźć się w każdym posiłku. Zaleca się drobne kasze, makarony (o obniżonej zawartości jaj), ziemniaki, ryż i mąkę. Źródłami tłuszczów w diecie powinny być oliwa z oliwek, olej rzepakowy, słonecznikowy, miękkie margaryny do smarowania oraz masło i śmietanka. W pierwszym etapie leczenia pooperacyjnego, ilość tłuszczów nie powinna przekraczać 40 g na dobę. Białko w diecie chorego powinno głównie pochodzić z ryb (poleca się 3 porcje ryby w tygodniu), chudych mięs, białek jaj oraz chudych wędlin.

Niezwykle istotny jest również sposób obróbki kulinarnej potraw, który powinien opierać się na gotowaniu na parze, gotowaniu w wodzie, pieczeniu w pergaminie czy naczyniu żaroodpornym oraz smażeniu bez tłuszczu. Posiłki powinny być łatwostrawne, np. warzywa i owoce należy poddać obróbce termicznej lub przecieraniu.

Z żywności i używek niedozwolonych w czasie rekonwalescencji należy wskazać przede wszystkim alkohol, potrawy w panierce, dania tłuste i pikantne. Nie zaleca się również produktów spożywczych takich jak: miód, winogrona, mleko krowie, mleko w proszku oraz produktów, które w swoim składzie mają cukier, syrop glukozowo-fruktozowy i syropy owocowe.

Podsumowanie 

Pacjenci poddani zabiegowi częściowej lub całkowitej resekcji trzustki są grupą o szczególnych wymogach dietetycznych. Powikłania pooperacyjne są wysoce niekorzystne i utrudniają komfortowe funkcjonowanie. Ważne jest odpowiednie żywienie i wszystkie aspekty z tym związane, aby pacjent mógł bez większych trudności zaspokoić wysokie zapotrzebowanie energetyczne wynikające z leczenia chirurgicznego.

Zdrowo pozdrawiam,
Monika

Bibliografia:

Zielińska D., Durlik M., Quality of life in patiens after pancreas resection – review paper, Przegląd Gastroenterologiczny 5(2), 2010, 83–87.

Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D., Dietoterapia, PZWL, 2014, 207–211.

Grzymisławski M., Gawęcki J. (red), Żywienie człowieka zdrowego i chorego, PWN, 2012, 285–287.

Dudek-Palaczyk M., Żywienie pacjentów po resekcji trzustki, Współczesna dietetyka, 20/2018, 30-32.

Notatki ze studiów z modułu Dietetyka kliniczna, Kliniczny zarys chorób.